Krew pępowinowa – cenne źródło komórek macierzystych także dla Kaliszan

Wśród komórek macierzystych można wyróżnić: komórki krwiotwórcze (mające zdolność przekształcania się w każdy ze składników krwi i układu immunologicznego) oraz komórki tkankowe (mające zdolność przekształcania się w różne typy komórek, takie jak komórki nerwowe, mięśnia sercowego, wątroby, trzustki, kości). Od ponad 25 lat krwiotwórcze komórki macierzyste standardowo stosowane są w hematologii i onkologii oraz leczeniu chorób układu krwiotwórczego. Obecnie trwają intensywne badania naukowe nad możliwością wykorzystania tkankowych komórek macierzystych w medycynie regeneracyjnej.

Komórki macierzyste znajdują się w szpiku oraz zmobilizowanej krwi obwodowej. Można zapytać po co pobierać komórki macierzyste podczas porodu skoro szpik można pobrać przez całe życie? Odpowiedź jest prosta, owszem można, ale…

- Dawcą szpiku jest zazwyczaj osoba dorosła, która może być nosicielem bezobjawowych wirusów, które uaktywniają się po przeszczepieniu powodując zakażenie biorcy.
- Dla szpiku dopuszcza się zgodność między dawcą a biorcą w obrębie 9 antygenów transplantacyjnych, w przypadku krwi pępowinowej brane są pod uwagę jedynie 4 antygeny, co za tym idzie krew pępowinowa pobrana przy porodzie młodszego rodzeństwa może uratować życie starszej siostrze/bratu.
- W przypadku przeszczepienia komórek macierzystych z krwi pępowinowej ryzyko wystąpienia choroby Przeszczep-przeciwko-gospodarzowi (przeszczepione komórki traktują biorcę jako wroga) jest mniejsze.

Do tej pory w Polsce miało miejsce kilkadziesiąt przeszczepień komórek macierzystych z krwi pępowinowej u dzieci, a także u dorosłych pacjentów. Pierwsze przeszczepienie zostało wykonane w 1988 roku we Francji u amerykańskiego chłopca chorego na anemię Fanconiego. Matthew jest dzisiaj w pełni zdrowym mężczyzną, mężem i ojcem. Od tego czasu na świecie wykonano ponad 35 000 przeszczepień.

Bank komórek macierzystych- czyli co zrobić by mieć komórki macierzyste na własny użytek.

W zależności od przeznaczenia komórki macierzyste z krwi pępowinowej mogą być przechowywane w banku rodzinnym lub publicznym. Banki rodzinne przechowują krew na zlecenie rodziców, którzy pokrywają koszty tej procedury. To ich dzieci mogą skorzystać z tej krwi. Banki publiczne przechowują krew na potrzeby przeszczepień pomiędzy osobami niespokrewnionymi, a oddając krew do takiego banku zrzekają się do niej praw.

Decyzja o wyborze sposobu bankowania jest suwerenną decyzja rodziców.. Rodzinne bankowanie jest odpowiedzialnym postępowaniem zabezpieczenia bezcennego materiału na wypadek wystąpienia poważnych chorób. To rodzice wówczas pokrywają koszt tej procedury, ale też oni będą największym beneficjentem jeśli krew będzie wykorzystana, bo korzyść to bezcenne zdrowie. Należy popierać bankowanie publiczne jako altruistyczna postawę rodziców chcących podzielić się krwią. Jednakże możliwość oddania krwi pępowinowej na cele publiczne nie jest wszędzie dostępna.

Polski Bank Komórek Macierzystych jest największym Bankiem rodzinnym w Polsce, a od 2011 roku także wykonuje pobrania na potrzeby publiczne.

Czy krew pępowinowa to lek na wszystko?
Nie. Chociaż badania nad wykorzystaniem komórek macierzystych napawają optymizmem, z całą pewnością nie jest to lek na wszystkie choroby. Komórki macierzyste z krwi pępowinowej wykorzystuje się do leczenia chorób nowotworowych (m.in. białaczki, chłoniaka, szpiczaka mnogiego) oraz nienowotworowych (defekty układu krwiotwórczego oraz niedobory odporności) lub nabytych (aplazja szpiku). Trwają badania i próby kliniczne nad leczeniem za ich pomocą choroby Alzheimera, cukrzycy czy stwardnienia rozsianego.
Ograniczeniem bywa ilość pobranych komórek w porcji krwi pępowinowej. Średnio ocenia się, że przeciętna porcja krwi pępowinowej wystarcza na przeszczepienie dla osoby ważącej 40-50 kg. Jest to uzależnione od ilości pobranej krwi oraz zawartej w niej ilości komórek macierzystych. W jednej jednostce krwi możemy mieć ich więcej lub mniej. Co w przypadku, gdy musi zostać wykonane przeszczepienie, a komórek jest mniej niż potrzeba? Wówczas dodaje się komórki macierzyste z innego źródła (np. ze szpiku). Rozwija się również technika namnażania komórek macierzystych co całkowicie wyeliminuje tego typu ograniczenia.