Majątek osobisty każdego z małżonków. Co wchodzi w jego zakres?

Majątkiem osobistym jest cały majątek jaki małżonek posiadał przed wstąpieniem w związek małżeński, np. samochód, mieszkanie, działka budowlana czy inne cenne przedmioty. Składniki tego majątku nie wchodzą w skład wspólnego majątku, jaki powstaje w wyniku zawarcia związku małżeńskiego. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą więc w szczególności przedmioty majątkowe nabyte przed ślubem. Do majątku tego należą też składniki majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, np. jeśli małżonek przed ślubem posiadał mieszkanie a będąc w małżeństwie sprzedał je i kupił w zamian działkę budowlaną, to działka taka również należy do jego majątku osobistego.

Często klienci pytają mnie co dzieje się z darowizną lub spadkiem otrzymanym przez jednego z małżonków w czasie małżeństwa. Czy jest to majątek wspólny czy osobisty? Otóż przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis czy darowiznę stanowią co do zasady majątek osobisty małżonka obdarowanego lub będącego spadkobiercą. Darczyńca lub spadkodawca ma prawo jednak postanowić inaczej i zastrzec w umowie darowizny lub w testamencie, że majątek przekazuje obojgu małżonkom co oznacza, że przedmioty te wchodzą do majątku wspólnego małżonków. Jeśli takiego zastrzeżenia brak, to przedmioty nabyte w drodze darowizny, zapisu czy spadku stanowią zawsze majątek osobisty małżonka.

Do majątku osobistego małżonka wchodzą ponadto odszkodowanie za szkodę na osobie oraz zadośćuczynienie za krzywdę, np. w wyniku wypadku przy pracy czy wypadku komunikacyjnego. Świadczenia takie mają charakter jednorazowy i osobisty, dlatego też należą do majątku osobistego małżonka. Nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi, która ma charakter podobny do wynagrodzenia za pracę. Dlatego pobrana renta należy do majątku wspólnego.

W skład majątku osobistego zaliczają się też przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, np. odzież, obuwie, przedmioty służące małżonkowi ze względu na stan zdrowia, np. sprzęt medyczny czy też ze względu na upodobania, hobby, np. sprzęt sportowy. Dalej, do majątku osobistego należą wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, tj. wszelkie wynagrodzenia jeszcze nie wypłacone. Kolejnymi składnikami majątku osobistego są przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia małżonka, np. za osiągnięcia sportowe. Majątkiem osobistym są też prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom ( np. związane ze spółką cywilną) oraz prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie.

Wymienione powyżej składniki majątku osobistego małżonków stanowią katalog zamknięty, co oznacza, że wszystkie inne przedmioty i prawa majątkowe stanowią majątek wspólny małżeński.

Masz jakieś pytanie lub wątpliwości dotyczące prawa? Nie wiesz kogo zapytać? Misja mojego działania jest taka: „Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa”. W tym świetle czuję się zobowiązana, żeby udzielać, w ramach moich możliwości czasowych, również nieodpłatnych porad. Dlatego można zadać mi pytanie na adres prawnik@calisia.pl. Będę się starała odpowiedzieć na wszystkie pytania. Można też zasugerować mi tematy do kolejnych artykułów w serii „Prawo na co dzień”.