O cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Zgodnie z brzmieniem art. 7 ust.1. ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione.

Przepisy powyższe nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok. Dozwolone są umowy przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania.

Niezależnie od powyższych przepisów jest wzbronione użycie do ponownego pochowania grobów, mających wartość pamiątek historycznych (ze względu na swą dawność lub osoby, które są w nich pochowane, lub zdarzenia, z którymi mają związek) albo wartość artystyczną. W istniejących grobach murowanych dopuszcza się chowanie zwłok osób zmarłych w ciągu 20 lat po wydaniu decyzji o zamknięciu cmentarza.

Umowa o pochowanie zwłok jest czynnością o charakterze cywilnym. Żadna z obowiązujących ustaw nie ogranicza prawa osoby uprawnionej do pochowania co do wyboru rodzaju grobu. Postanowienia regulaminów wydawanych przez zarządców cmentarzy nie mogą pozostawać w sprzeczności z przepisami ustaw bezwzględnie obowiązujących i ograniczać praw osób uprawnionych do pochowania – tak orzekł Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11.03.2005r.w sprawie I ACa 853/04. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd podał, że w orzecznictwie sądowym dominujący jest pogląd, iż stosunki prawne pomiędzy zarządem cmentarza a osobami uprawnionymi do pochowania zwłok mają charakter cywilnoprawny i charakteryzują się równorzędnością stron. Przyjęcie zwłok do pochowania, wybór miejsca przeznaczonego na grób oraz wybudowanie grobu są czynnościami opartymi na cywilnoprawnej umowie, o czym wyraźnie przesądza treść art. 7 ust. 4 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 1972 r. Nr 47, poz. 299 ze zm.). Dotyczy to bez żadnych różnic tak cmentarzy komunalnych (art. 1 ust. 1 ustawy o cmentarzach …), którymi administruje gmina jak i cmentarzy wyznaniowych, którymi zarządzają kościoły, związki religijne. Zatem do cmentarzy wyznaniowych mają zastosowanie wszystkie bezwzględnie obowiązujące przepisy cytowanych ustaw. Ich zarządcy mogą ustanawiać własne regulaminy, ale postanowienia tych regulaminów nie mogą naruszać przepisów ustawy ani wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych między innymi Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz.U.01.153.1783 wraz ze zmianami zawartymi w Dz.U.2007.1.10).

Do istotnych postanowień umowy o pochowanie zwłok należy między innymi określenie miejsca pochówku, rodzaju grobu (ziemny czy murowany) i jego przeznaczenie. Nie ulega zatem wątpliwości, że każdemu w ramach jego uprawnień, przysługuje roszczenie o zawarcie umowy, w treści której zostałby określony rodzaj grobu (art. 12 ust. 1 oraz art. 7 ust. 3 wyżej cytowanej ustawy o cmentarzach).

Adwokat Jędrzej Miniecki
KANCELARIA ADWOKACKA
62-800 Kalisz , ul. Śródmiejska 22/2
Tel. 62/ 502-92-55
www.adwokatminiecki.pl