„Skarby z dawnej zakrystii" w Kulisiewiczu

Na wystawie zaprezentowane zostały zabytkowe szaty liturgiczne używane w Kościele katolickim w tzw. rycie trydenckim, czyli od czasu reformy liturgicznej wprowadzonej po soborze trydenckim (1545-1563) do kolejnej gruntownej reformy liturgicznej będącej konsekwencją Vaticanum II (1962–1965). Szeroko rozumiane paramenty liturgiczne, a w szczególności kapłańskie szaty liturgiczne, ukazane zostaną w szerokim kontekście dawnej celebry rytu trydenckiego. Celem wystawy jest ukazanie bogactwa, różnorodności formalnej i artystycznej utensyliów stanowiących oprawę dawnej liturgii Kościoła katolickiego oraz zwrócenie uwagi widza, iż owa okazałość i różnorodność nie były celem samym w sobie, ale miały głębokie uzasadnienie symboliczne i teologiczne.

Ekspozycja obejmuje szaty liturgiczne ze zbiorów Skarbca Sanktuarium św. Józefa (dawnej kolegiaty) w Kaliszu. Z kolekcji Skarbca, liczącej ponad 400 obiektów, spośród obiektów datowanych od XV do XVIII w., zaprezentowanych zostało 12 ornatów, dwie dalmatyki i jedna kapa, a także po kilka burs, palek, manipularzy i stuł. Wybrane obiekty są najbardziej reprezentatywne dla poszczególnych etapów kształtowania się nowożytnych szat liturgicznych.

Materie, z których uszyte są paramenty wytypowane na wystawę ilustrują najważniejsze etapy rozwoju europejskiego wzornictwa tkactwa jedwabiu od XVI do końca XVIII w.: jego przemiany stylistyczne (od renesansu, poprzez regencję i barok, rokoko, do klasycyzmu), wzornictwo (desenie sieciowe, wielkoformatowe, bizarre, koronkowe, wzory „naturalistyczne" Revela, motywy falistych wstęg-rzek, desenie drobnowzorzyste), inspiracje bliskowschodnie (XVI i XVI-w. tkaniny perskie i tureckie) oraz preferencje kolorystyczne i techniki zdobienia (broszowanie, lansowanie itp.).

Na potrzeby ekspozycji wykonano konserwację jednego z cenniejszych XVIII-wiecznych ornatów z kaliskiego zbioru zdobionego haftem w kosaćce. Zaprezentowane zostały etapy jego konserwacji i szkody, do jakich doprowadziła nieumiejętna amatorska renowacja przeprowadzona przez anonimową zakonnicę w latach 60. XX w. Ekspozycja ornatu ma na celu zwrócenie uwagi, że tekstylia liturgiczne są również bardzo cennymi zabytkami, elementem dziedzictwa kulturowego, ściśle związanym z codziennym życiem dawnych mieszkańców Kalisza, dostarczającym wiedzy na temat ich dawnych ubiorów, estetycznych upodobań i zamożności.

Wystawie towarzyszy barwny – darmowy! katalog.

Ekspozycja czynna będzie do 20 grudnia 2018 r. w Centrum Rysunku i Grafiki im. Tadeusza Kulisiewicza (ul. Kolegialna 4).

Zadanie dofinansowane zostało ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.